تمرکز و از دست دادنش
یکی از دوستان می گه اگر کسی سراغ کاری، تخصصی و یا گرایشی می ره حتما یک خواستگاه درونی برای فرد وجود دارده. حالا ماجرای موضوع این مطلب همینه. این روزها به شدت تمرکزم را از دست می دم و تمرکز کردن شده یکی از سخت ترین کارهای دنیا. بخاطر همین تحقیقی کردم درباره دلایل از دست رفتن تمرکز که نتایجش شده موضوع این مطلب.
توی اولین لینکهایی که پیدا کردم به این سایت رسیدم. سایت Enahnce Life منبع جالبیه برای بهبود تواناییهای شخصی و در زمینه های مختلف بهبود کیفیت شخصی مطلب داره. بیشتر موارد این مطلب از همین سایت برداشته شده.
در قدم اول باید تمرکز را تعریف کنیم. تمرکز یعنی موضوعی که تمام حواسمان را بر آن معطوف می کنیم. تمرکز یک اتفاق غیر ارادی نیست بلکه مجموعه ای از تصمیمات، روشها و تواناییهاست که به ما کمک می کند تا حواس خود را به سمت موضوع مورد نظر هدایت کنیم. مسئله اینجاست که تمرکز اساس انجام درست یک کار است. بدون تمرکز تقریبا کاری را نمی توان به درستی انجام داد. تمرکز در سطح شخصی برای انجام فعالیتها و حتی در سطح کسب و کار (تمرکز بر تخصص) هم مطرح می شود. شاید افرادی را سراغ داشته باشید که در طول زندگیشان هر دفعه یک کاری انجام می دهند و همه کارها هم نیمه می مانند. مهمترین نکته اینجاست که اگر آگاه هستیم که تمرکزمان را از دست می دهیم باید برای رفع آن دلایل از دست رفتن تمرکز را شناخت. اگر آگاه نیستیم که .... ولی خوب مهمترین نشونه از دست رفتن تمرکز نیمه کاره رها کردن یک فعالیت و پرداختن به کاری دیگر است که ممکن است حتی از نظر خودمان فرد فعالی به نظر بیاییم اما خروجی کارمان قابل ارزیابی نباشد. اما دلایل 6 دلیل اصلی را می شود بعنوان از دست رفتن عامل تمرکز نام برد:
1- انجام فعالیتهایی که از آنها خوشتان نمی آید
کاری که علاقه به انجام آن نداشته باشید، جذابینتی برای ادامه آن پیدا نخواهید کرد. پس مدام این کار رها می شود و شما درگیر کار دیگری می شوید. به نظرم اتفاق می افته که گاهی حتی کارهای مورد علاقه مان را هم دوست نداریم. شاید این بخاطر خستگی باشد که جلوتر راجع به آن صحبت خواهیم کرد.
2- انجام فعالیتهای همزمان
عدم توانایی دربرنامه ریزی، اولویت بندی و زمانبندی فعالیتها باعث می شود تا چند کار را بصورت همزمان انجام دهیم. گاهی هم این باور غلط را داریم که انجام همزمان فعالیتها سرعت کار را بالا می برد که به طور قطع اشتباه است. این وضعیت به خصوص در شرایطی که کارها از زمانبندیشان عقب هستند (مثلا در یک پروژه) بیشتر رخ می دهد که خود باعث درست انجام نشدن کارها می شود.
3- اتفاقات غیرقابل پیش بینی
حتما تجربه کرده اید که صبح تصمیم به انجام کاری می گیرید اما شب وقتی کارهایتان را مرور می کنید، تنها کاری که انجام نشده همانی است که صبح درباره اش تصمیم گرفته بودید. اما باید این اتفاقات را که اجتناب ناپذیر هستند به شکلی صحیح مدیریت کرد.
4- عدم توانایی در مدیریت توازن زندگی شخصی و زندگی کاری
حجم کار همیشه بالا است و ما به امید اینکه این حجم کاهش پیدا کند خود را وقف کار می کنیم. در چنین شرایطی اتفاقات زندگی شخصی و روابط غیر کاریمان دچار مشکل می شوند که باعث بروز استرس می شوند. چنین شرایطی یکی از عوامل موثر از بین رفتن تمرکز است. البته در این مورد باید این نکته را یادآوری کنم که معمولا بصورت مقطعی هر شخصی خودش را وقف کاری می کند ت به نتایج بزرگ برسد. تبدیل شدن این جریان به یک عادت همیشگی تبعات منفی خواهد داشت.
5- خلاء احساسی
تغییر در احساسات یکی از عوامل طبیعی است. شادی، غم، عصبانیت و ... همه اتفاقاتی است که بصورت روزمره برای ما رخ می دهد. تغییر در شرایط احساسی (مثبت و منفی) می تواند بر روند تمرکز تاثیر بگذارد. نوشتم مثبت و منفی چون شادی و خوشحالی هم ممکنه در شرایطی ارزش یک کار را برای ما پایین آورد و ارزش کاری دیگر را بالا ببرد.
6- خستگی مفرط
لذت بخش ترین فعالیتها هم انسان را خسته می کند. جدا شدن از کار، پرداختن به موضوعات دیگر به شدت به بازگشت تمرکز کمک می کند. بدون وقفه کار کردن باعث بروز خستگی فیزیکی و استرس می شود که در نهایت باعث از دست رفتن تمرکز خواهد شد.
از موازد دیگر که باعث از بین رفتن ترمکز می شود می توان به این موارد اشاره کرد: اختلال در خواب، استفاده از مواد مخدر، کمبود اکسیژن، مصرف بیش از حد الکل، شرایط فیزیکی محیط کار.
در نظر داشتن شرایطی که باعث از بین رفتن تمرکز می شود باعث می شود تا بتوانیم برای رفع آنها برنامه ریزی کنیم . افزایش میزان تمرکز با تمرین بدست خواهد آمد اما این میزان اتفاقی نیست که با چند روز و چند ما رخ دهد. اصولا فعالیتهای که برای بهبود عادتها و رفتارها انجام می پذیرد نیاز به صرف زمان دارد.
در صورتیکه مطالب قبلی ام درباره اهداف، برنامه ریزی و مدیریت فعالیتها را نخوانده اید لینکشان را اینجا آورده ام. بد نیست مروری کنید:
تهدیدی به نام HyperFocus (فرا تمرکز)
نقشه ذهنی اهداف خود را ترسیم کنید!
مدیریت میمون (Monkey Management)
پی نوشت:
درباره تمرکز جستجو کردم تا شاید در سایتها و بلاگهای ایرانی مطالب مفیدی پیدا کنم اما همه اش مربوط به تمرکز حواس برای دانش آموزان و کنکوری ها بود. انگار بعد از این کنکور کزایی دیگه به تمرکز احتیاجی نیست. اما بد نیست دو مطلب زیر را هم مطالعه کنید: